HARMONİK NEDİR?
Elektrik dağıtım şebekesinde gerilim sinüs şeklindedir. Aynı şekilde şebekeden çakilen akımın da sinüs şeklinde olması beklenir. Ancak günümüzde elektrik şebekelerinde saf sinüs şeklindeki gerilim ve akım dalga şekilleri ile karşılaşmak çeşitli nedenler ile zorlaşmış, gerilim ve akım dalga şekilleri sinüs şeklinden farklı bir duruma gelmeye, yani harmonik içermeye başlamıştır. Harmonik kavramının temelinde Fourier Teoremi yatar. Fourier Teoremi yardımı ile herhangi bir periyodik (kendini tekrar eden) dalga şeklini temel bileşen frekansındaki bileşen ve temel bileşeninin katlarındaki frekanslardaki bileşenlerin toplamı olarak göstermek olasıdır. Dağıtım şebekesindeki gerilimin frekası 50 Hz'tir (bazı ülkelerde 60 Hz kullanıldığına dikkat edilmelidir). Bu durumda elektrik şebekesinde karşılaşabileceğimiz herhangi bir dalga şeklini 50 Hz frekansındaki bir temel bileşen ve 50 Hz'in katları frekanslardaki çeşitli bileşenlerin toplamı olarak gösterebiliriz.
ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ;
Harmoniklerin çözümü için farklı yöntemler uygulanabilir. Bir çözüm yönetmi konusunda karar vermeden önce aşağıdaki adımlar izlenmelidir:
- Yapılan harmonik ölçümü sonucunda elde edilen veri doğru olarak değerlendirilmelidir.
- Örneğin ölçüm yapılan noktada harmonik seviyeleri yüksek olabilir, ancak bunun bir zararı olmayabilir.
- Ölçülen değerleri sadece bazı standartlar ile karşilaştırmak yeterli olmayabilir.
- Sorunun nedeni tam olarak anlaşılmalıdır.
- Çözüm uygulaması sonucunda ulaşılması gereken değerler gerçekçi bir şekilde belirlenmelidir.
- Harmoniklerin çözümü için genellikle aşağıdaki yöntemlerden biri veya birkaçı uygulanır:
- Kompanzasyon sisteminin filtreli kompanzasyon sistemine dönüştürülmesi
- Aktif harmonik filtre uygulanması
- Üçüncü harmonik filtresi gibi pasif harmonik filtre uygulamaları
- Elektrik tesisatında yük dağılımları değiştirilerek yapılan çalışmalar sonucunda problemin çözülmesi
- Harmonik üreten yüklerde yapılacak çesitli çalişmalar ile problemin çözülmesi